مطالعه بافت شناسی و هیستو شیمیایی پیش معده و سنگدان در شتر مرغ نژاد کانادایی

شتر‏مرغ به طبقه پرندگان تعلق دارد و یکی از پنج زیر راسته‏ی متعلق به سینه پهنان محسوب می شود. با توجه به ارزش اقتصادی شتر مرغ (استفاده از گوشت، پر، چرم و تخم شتر مرغ) داشتن اطلاعات کافی در زمینه های مختلف علمی ‏به خصوص شناخت دقیق ساختار های بافتی اندام‏های بدن در ‏این حیوان ضروری می باشد. معده اندام مهمی‏ در دستگاه گوارشی پرندگان محسوب شده که کار هضم مکانیکی و شیمیایی مواد غذایی را بر عهده دارند. معده در پرندگان از دو بخش پیش معده و سنگدان تشکیل شده است. در‏ این تحقیق ساختار بافت‏شناسی و هیستو شیمیایی پیش معده و سنگدان در سه قطعه جوجه‏ی شتر‏مرغ و سه قطعه شتر‏مرغ بالغ مورد بررسی قرار گرفت. تهیه‏ی مقاطع و رنگ آمیزی‏های بافتی با روش‏های متداول بافت‏شناسی انجام شد و نمونه‏ها با هماتوکسیلین و ائوزین، آلسین بلو، ماسون تری کروم سبز، پاس و ورهوف رنگ آمیزی و با میکروسکوپ نوری مطالعه شدند. پیش معده در شتر مرغ از دو بخش غده ای و غیرغده ای تشکیل شده که سطح آنرا کوئیلین می پوشاند. مخاط بخش غیرغده ای دارای چین‏های طولی و مخاط بخش غده ای برجستگی‏های گرد دارد که وسط آنها منفذ غدد پیش معده دیده می شود، بخش غیر غده ای از لحاظ بافتی مشابه ساختمان بافتی سنگدان می باشد، با این تفاوت که لایه‏ی ماهیچه‏ای نازک دارد. اپی تلیوم پوشاننده سطح مخاط در پیش معده از نوع استوانه ای ساده و پارین از بافت همبند سست تشکیل شده است. غدد مخاطی از نوع کیسه ای با واحد‏های ترشحی از نوع لوله ای منشعب مرکب و اپی تلیومی ‏از نوع استوانه ای ساده در پارین مشاهده گردید. ترشحات غدد با رنگ‏آمیزی پاس و آلسین بلو مثبت بود که نشان‏دهنده‏ی حضور گلیکوپروتئین‏های اسیدی و خنثی در این ترشحات می‏باشد. طبقه‏ی ماهیچه ای در بخش غده ای شامل دو لایه‏ی ماهیچه‏ی صاف، داخلی حلقوی و خارجی طولی می باشد. سطح داخل سنگدان در شترمرغ از لایه‏ی ضخیمی ‏به نام کوئیلین پوشیده شده است. اپی تلیوم از نوع استوانه ای ساده است و‏ ایجاد غددی از نوع لوله ای منشعب ساده به نام غدد مخاطی را می کند که ترشح کننده‏ی کوئیلین هستند. پارین از بافت همبند سخت وطبقه‏ی ماهیچه ای بسیار ضخیم و در‏هم پیچیده از ماهیچه های صاف تشکیل شده است. مورفومتری در تمام نمونه‏ها انجام گرفت. نتایج نشان داد که ساختمان بافتی در جوجه و بالغ تقریبا یکسان می باشد. ‏این نتایج با اطلاعات موجود درباره‏ی سایر گونه‏های پرندگان مقایسه گردید